Miqësia dhe vëllazëria janë dy forma të ndryshme, por të ndërlidhura të marrëdhënieve njerëzore. Ndërsa miqësia mund të lindë nga interesat dhe kënaqësia e ndërsjellë, vëllazëria është një nivel më i lartë i lidhjes njerëzore, i ndërtuar mbi besnikëri dhe përkushtim të sinqertë. Në një botë ku marrëdhëniet shpesh bëhen sipërfaqësore dhe të interesuara, të kesh një vëlla shpirtëror është një bekim i rrallë
Mr. Hasan BAFTIJARI
Miqësia është një nga marrëdhëniet më themelore të jetës njerëzore. Që nga lashtësia, filozofët dhe sociologët kanë shqyrtuar natyrën e saj, duke analizuar arsyet pse njerëzit krijojnë lidhje dhe si ndryshojnë ato me kalimin e kohës. Aristoteli e ndau miqësinë në disa kategori, ndërsa studiuesit modernë si Peter Blau e kanë parë atë si një mjet për të krijuar stabilitet shoqëror. Ndërkohë, vëllazëria është një koncept më i thellë, që shkon përtej një marrëdhënieje të zakonshme shoqërore. Ndryshe nga miqësia, e cila shpesh bazohet në interes ose kënaqësi, vëllazëria është një lidhje që mbështetet në besnikëri, përkushtim dhe përballimin e përbashkët të sfidave të jetës.
MIQËSIA NË FILOZOFINË E ARISTOTELIT
Aristoteli, në Etikën Nikomake, e përkufizon miqësinë si një marrëdhënie të bazuar në dashamirësi dhe mirëkuptim. Ai argumenton se disa miqësi lindin për shkak të interesit të ndërsjellë, të tjera për kënaqësinë e përbashkët, ndërsa miqësitë më të forta ndërtohen mbi bazën e virtytit dhe respektit reciprok. Këto të fundit janë më të rralla, por edhe më të qëndrueshme, sepse nuk varen nga faktorë të jashtëm. Nëse një miqësi është e ndërtuar mbi vlera të përbashkëta dhe qëllime të larta, ajo mund të zhvillohet deri në një formë më të thellë – një lidhje që i ngjan vëllazërisë.
ASPEKTET SOCIOLOGJIKE TË MIQËSISË
Sipas sociologut Peter Blau, njerëzit krijojnë miqësi bazuar në tërheqjen sociale dhe përfitimet që mund të marrin prej tyre. Ai argumenton se miqësia shpesh lind si një proces racional, ku individët zgjedhin lidhjet më të përshtatshme për ta. Kjo qasje tregon se miqësia nuk është gjithmonë rezultat i emocioneve të natyrshme, por shpesh edhe një strategji për mbijetesë dhe përparim shoqëror. Blau thekson rëndësinë e shpërblimeve sociale, si pranimi nga të tjerët, ndarja e vlerave dhe synimeve të përbashkëta, si dhe përfitimet e ndërsjella. Në këtë mënyrë, miqësia mund të shihet jo vetëm si një lidhje emocionale, por edhe si një mekanizëm për ndërtimin e kapitalit social.
DALLIMI MES MIQËSISË DHE VËLLAZËRISË
Ndërsa miqësia është një marrëdhënie e zgjedhur në bazë të përputhshmërisë dhe interesave të përbashkëta, vëllazëria është një lidhje më e fortë dhe më e qëndrueshme. Një mik është dikush me të cilin ndan kohën, përvojat dhe interesat, por një vëlla është dikush që mbetet pranë teje pavarësisht rrethanave. Vëllazëria kërkon një nivel më të thellë besnikërie dhe sakrifice – ajo nuk është e kufizuar nga përfitimet ose interesat personale. Mendimtari islam Mustafa Mahmud thekson se duhet të jemi të kujdesshëm në zgjedhjen e miqve, pasi jo të gjithë janë të sinqertë. Ai këshillon: “Mos e bëj shok koprracin, mos i trego sekretet tua askujt dhe mos e bën vëlla të pasinqertin”.
SI TË NJOHIM LIDHJET E VËRTETA?
Njerëzit shpesh tregojnë natyrën e tyre të vërtetë në momente kyçe të jetës. Për shembull:
– Në vështirësi zbulohet sinqeriteti i vëllazërisë.
– Në grindje zbulohet karakteri i një njeriu.
– Në gjykim shfaqet morali i tij i vërtetë.
– Në çështjet financiare zbulohet devotshmëria dhe ndershmëria e dikujt.
– Në prestigj dhe pushtet shihet bujaria dhe natyra e tij e vërtetë.
Një thënie e Imam Shafiut pohon: “Një shok vëlla është ai që kur flet me të, ndihesh sikur po flet me veten tënde, sepse askush tjetër nuk do ta kuptonte atë bisedë”.
Po ashtu, Omeri (Allahu qoftë i kënaqur me të) ka thënë: “Mund të kesh një shok më të afërt se një vëlla, që as nëna nuk ta ka lindur”. Këto thënie tregojnë se vëllazëria nuk është thjesht një lidhje gjaku, por një marrëdhënie shpirtërore e ndërtuar mbi besnikëri të pakushtëzuar.
PËRFUNDIM
Miqësia dhe vëllazëria janë dy forma të ndryshme, por të ndërlidhura të marrëdhënieve njerëzore. Ndërsa miqësia mund të lindë nga interesat dhe kënaqësia e ndërsjellë, vëllazëria është një nivel më i lartë i lidhjes njerëzore, i ndërtuar mbi besnikëri dhe përkushtim të sinqertë. Në një botë ku marrëdhëniet shpesh bëhen sipërfaqësore dhe të interesuara, të kesh një vëlla shpirtëror është një bekim i rrallë. Siç thuhet në një thënie të urtë: “Një vëlla është një shok që Zoti zgjedh për ty, ndërsa një shok është një vëlla që zemra zgjedh për ty”. (koha.mk)
