Intervistë e italianes Corriere me Yossi Beilin, i cili ka qenë gjithmonë mbështetës i nevojës për të gjetur një rrugë drejt paqes: “Pranimi i armëpushimit në këmbim të lirimit të pengjeve na vë në mëshirën e terroristëve islamikë”.
“Unë besoj se politika e qeverisë sonë (izraelite) është thelbësisht e gabuar. Pranimi i armëpushimit në këmbim të lirimit të pengjeve na vë në mëshirën e Hamasit. Ashtu si politika e Netanyahut, e cila forcoi Hamasin në Gaza, ishte shumë e gabuar. Si rezultat, terroristët e vendosur për të blerë kohë duke zgjatur armëpushimin tani fitojnë. Për ushtrinë tonë situata po ndërlikohet, ushtarët janë ngecur në mes të fushëbetejës dhe armëpushimi mund të zgjasë me muaj. Kjo, ndër të tjera, injoron faktin se shumica dërrmuese e izraelitëve sot, si në të djathtë ashtu edhe në të majtë, duan të eliminojnë Hamasin dhe liderët e tij”.
Yossi Beilin ka qenë gjithmonë një mbështetës i pashërueshëm i nevojës për të negociuar paqen. Autori i marrëveshjeve të Oslos me Jaser Arafatin në vitin 1993, ikonë e së majtës izraelite, në moshën 75-vjeçare nuk e fsheh faktin se para 7 tetorit kishte tentuar të negocionte fshehurazi me Hamasin.
Gjithashtu në vitin 1989 ju filluat negociatat e fshehta me PLO. Cila ishte forca shtytëse pas suksesit?
“Kam zbuluar se lideri palestinez, Feisal Husseini, ishte gati për dialog në Jerusalem, në Parlament e kisha hequr ligjin që ndalonte marrëdhëniet me emisarët e Arafatit. Më pas erdhi ndërmjetësimi norvegjez. Kishte një dëshirë për të kuptuar njëri-tjetrin”.
Arsyet e dështimit?
“Vrasja e Yitzhak Rabin nga duart e një fundamentalisti hebre; zgjedhja e Netanyahut që nuk donte dy shtete; rritja e terrorizmit të Hamasit. Ne i nënvlerësuam ekstremistët në të dy kampet, të gatshëm të sakrifikoheshin për të bojkotuar paqen”.
Dhe çfarë ju ka thënë Hamasi kohët e fundit?
“Ata refuzuan. Ata thanë se nuk ishin të interesuar për negociata apo edhe për një kanal kontakti konfidencial”.
Çfarë të bëni atëherë me pengjet?
“Le t’i lirojmë në një shkëmbim të vetëm, pse ta zgjasim atë me kalimin e kohës? Pra, le të fillojmë të luftojmë përsëri”.
Përsa i përket luftës, ti, një pacifist, dukesh më i ashpër se qeveria aktuale e ekstremit të djathtë.
“Kjo qeveri nuk ka qenë kurrë arrogante me Hamasin: ata gjithmonë kanë preferuar Hamasin në vend të PLO”.
A besoni se paqja mund të ndërtohet tani si me Egjiptin në 1979, pasi Izraeli u befasua nga sulmi i vitit 1973?
“7 tetori ishte disfata totale e politikës së Netanyahut: ai donte të injoronte një partner që ishte gati të bënte kompromis për dy shtetet dhe lideri i të cilit, Abu Mazen, thotë se është absolutisht kundër luftës. Dhe në çdo rast paqja bëhet pas luftës. Sot nuk mund të flasim me autorët e tmerreve të 7 tetorit, por duhet ta bëjmë këtë me PLO”.
Po sikur vetë palestinezët të promovonin Hamasin?
“Por Hamasi nuk ka ndërmend të jetë partneri ynë. Ishte një gabim për Hamasin që mori pjesë në zgjedhjet palestineze të vitit 2006, statuti i tij parashikon shkatërrimin e shtetit të Izraelit dhe për këtë arsye bie ndesh me rregullat që vetë palestinezët i kanë dhënë vetes”.
Në vitin 2006 Hamasi foli për “hudna”, armëpushimin për të paktën njëzet vjet.
“Pikërisht, por unë dua njohje të plotë dhe paqe të vërtetë, jo një armëpushim të përkohshëm. Vitet e fundit kur propozova konfederatën mes dy shteteve mendova se mund të bënim paqe me PLO dhe paralelisht me Hudna me Hamasin. Por nga 7 tetori nuk është më e mundur: Hamasi duhet të mposhtet dhe të përjashtohet”.
Si të krijohet një shtet palestinez në Bregun Perëndimor ku tani jetojnë mbi gjysmë milioni kolonë?
“Nga këta, më pak se njëqind mijë janë vërtet ideologjikë: ata nuk kanë ndërmend të largohen, kështu që ne mund të pranojmë të njëjtin numër palestinezësh në Izrael”.
Këtu shumë argumentojnë se, pas Oslos, palestinezët humbën trenin shtetëror dy herë, kur refuzuan ofertat që i afroheshin 95 për qind të territoreve të pushtuara. Ju ishit atje në bisedimet midis Ehud Barakut dhe Arafatit në 2007, pastaj në 2007 midis Ehud Olmert dhe Abbas. A jeni dakord?
“Sigurisht, palestinezët kanë humbur disa mundësi, duke përfshirë planet e ofruara nga Bill Clinton. Por Izraeli nuk është ndryshe, për shembull kur injoroi nismën e paraqitur nga Arabia Saudite dhe vendet e Gjirit në vitin 2002. Unë do të thosha se përgjegjësitë janë të përziera”.
Kthimi në luftë: a duhet të shkatërrohet Hamasi pa marrë parasysh civilët në Gaza?
“Unë do të propozoja që ata të largoheshin nga Rripi, siç u largua Arafati nga Bejruti në vitin 1982. Dhe ne do të heqim dorë nga prania jonë ushtarake. Nëse ata refuzojnë, ne do të duhet të vazhdojmë luftën deri në fund”.
Ju e dini mirë që Abbas dhe liderët e tjerë të palestinezë nuk janë gati të qeverisin Gazën…
“Amerikanët po punojnë për këtë dhe jo vetëm ata. Unë besoj se duhet të ketë një lloj koalicioni ndërkombëtar si në Kamboxhia në 1991, nën kujdesin e OKB-së: ai punoi për 18 muaj dhe lejoi zhvillimin e demokracisë”.
Dhe të zëvendësohet Abbas me Marwan Barghouti, lideri i Fatahut, i cili është në burg, por raportohet se është shumë i popullarizuar në mesin e palestinezëve?
“Nuk varet nga ne. Abbas ka qenë një partner i ndershëm dhe i besueshëm. Megjithatë, unë kam thënë tashmë në të kaluarën se një udhëheqës i ri dhe popullor si Barghouti mund të ndihmojë”.
A keni frikë se Izraeli është gjithnjë e më shumë në të djathtë?
“Sondazhet e fundit shënojnë kolapsin e qeverisë: 75 për qind e elektoratit po shkon drejt opozitës, të cilët besojnë në zgjidhjen me dy shtete, e njëjta që përmendet dy herë në ditë nga vetë presidenti amerikan. Edhe në kohën e marrëveshjeve me Egjiptin shumica ishte kundër dorëzimit të Sinait. Por më pas e pranuan pa problem. Dhe e njëjta gjë ndodhi në Oslo me PLO. Na takon ne të krijojmë politikën e mundësive për paqe”.