Përderisa në vend po zgjasin debatet për rritjen e pagave, llogaritjet e LSM-së tregojnë se shporta minimale sindikale është rritur në 63.000 denarë, që do të thotë se qytetarët nuk mund t’i mbulojnë shpenzimet themelore të jetesës as me dy paga minimale e gjysmë
Fisnik PASHOLLI
Shkup, 29 maj – Lidhja e Sindikatave në vend me muaj ka kërkuar rritjen e pagës minimale përtej harmonizimit të rregullt me arsyetimin për rritjen e madhe të kostos së jetesës. Sindikalistët për të cilën në vijim e sipër është përcaktimi se sa janë përfaqësues ligjor dhe reprezentues nga ana e kompetentëve, kërkojnë që paga minimale të jetë së paku 500 euro, ndërsa të gjitha pagat e tjera të rriten me 100 euro shtesë. Përderisa në vend po zgjasin debatet për rritjen e pagave, llogaritjet e LSM-së tregojnë se shporta minimale sindikale është rritur në 63.000 denarë, që do të thotë se qytetarët nuk mund t’i mbulojnë shpenzimet themelore të jetesës as me dy paga minimale e gjysmë.
Në takimin e fundit muaj më parë, nga LSM deklaruan se Qeveria nuk ishte kundër rritjes së pagës minimale, por dy sindikatat e tjera që morën pjesë në takim, duke theksuar se ato kërkonin që dispozitat e marrëveshjes së përgjithshme kolektive në procesin e rritjes së pagave në sektorin publik të shfuqizohen ose që marrëveshja e përgjithshme kolektive të hyjë në fuqi.
Në të kundërt, presidenti i Konfederatës së Sindikatave të Lira (KSL), Bllagoja Ralpovski, vlerësoi se ajo që kërkon LSM është populizëm, duke vënë në dukje se rritja e pagës minimale në 30.000 denarë do të mbulojë vetëm një pjesë të të punësuarve në vend. “Pyetja jonë drejtuar sindikatave të tjera ishte se me rritjen e pagës minimale në 30.000 denarë, do të mbuloheshin 70.000 ose 80.000 punonjës nga 700.000 punonjës në vend. E pyetëm presidentin e saj nëse janë të gatshëm të respektojnë Ligjin për Pagën Minimale, nëse kemi marrëveshje kolektive në nivel dege, dhe nëse janë të gatshëm të subvencionojnë të gjitha këto dhe nëse mund t’i përballojnë të gjitha këto, sepse në të kaluarën dhe tani ne kërkojmë vetëm respektimin e ligjeve dhe marrëveshjeve kolektive”, thekson Ralpovski.
Punëdhënësit në kushtet aktuale, nuk i konsiderojnë kërkesat si të justifikuara ekonomikisht. “Paga minimale nuk krahasohet nominalisht nga vendi në vend, por krahasohet në terma të treguesve të tillë si paga mesatare, produkti i brendshëm bruto, produktiviteti e të ngjashme. Nuk është rastësi që Bashkimi Evropian, në direktivën për pagën minimale, përcaktoi se nuk mund të jetë e njëjtë për vende të ndryshme me nivele të ndryshme zhvillimi. Kjo është arsyeja pse ata propozuan që ajo të jetë rreth 50 për qind. Nëse merrni parasysh se paga jonë minimale në raport me mesataren është 59 për qind, atëherë jemi larg atij rekomandimi të BE-së. Të gjitha të dhënat e krahasuara me vendet e rajonit tregojnë se në raport me PBB-në dhe pagën mesatare, ne kemi pagën minimale më të lartë. Po, është shumë, por që ajo të rritet në realitet, edhe fuqia ekonomike, standardi, të gjitha pagat dhe sigurisht produktiviteti duhet të rriten”, shton Angell Dimitrov, nga Organizata e Punëdhënësve.
Sipas të dhënave nga Lidhja e Sindikatave, rreth 250 mijë punëtorë në vend marrin pagë nën 32.000 denarë, ndërsa 380 mijë punëtorë kanë pagë më të ulët se mesatarja. Prandaj thonë dhe bëjnë sulme të ashpra kundër tyre, me qëllim që të pengojnë rritjen e pagave të këtyre 380 mijë punëtorëve në vend nga një total prej 520 mijë pranues rrogash. “Vendi është një nga vendet në rajon me pagën mesatare dhe minimale më të ulët, ku Qeveria dhe punëdhënësit nuk janë të gatshëm të bëjnë një hap serioz përpara, veçanërisht në promovimin e dialogut social”, thotë Presidenti i LSM-së, Slobodan Trendafilov.
Ai vuri në dukje se produktiviteti duhet të synohet vetëm përmes një gjëje – rritjes së pagave. Sipas Trendafilov, punëtorët në Maqedoni janë më pak të paguarit në Ballkan, rrjedhimisht produktiviteti është rezultat i të ardhurave të ulëta, mungesa e ndërgjegjësimit për pagat më të larta ndikon drejtpërdrejt në ekonominë e përgjithshme, gjë që duhet të jetë rezultat i produktivitetit të punëtorëve.
“Produktiviteti i punëtorëve tanë është 50 për qind më i ulët se ai i BE-së, një punonjës evropian kërkon dy punonjës tanë”, thotë kryetarja e Organizatës së Punëdhënësve, Vlladanka Trajkoska.
Ajo shton se ky nuk është vetëm një problem për punëtorët, por edhe për kompanitë. Lidhur me pagën minimale, ajo thotë se kjo nuk duhet të jetë objekt diskutimi, por kujton se ekziston një ligj që të gjitha palët duhet ta respektojnë.
Ndryshe, sipas Lidhjes së Sindikatave të Maqedonisë, vlera e shportës minimale sindikale për prillin e vitit 2025 është 62.691 denarë, që është një rritje prej 836 denarësh krahasuar me marsin.
Pjesa më e madhe e buxhetit, përkatësisht 21.480 denarë (34.3%), ka të bëjë me shpenzimet për ushqim dhe pije. Gjithashtu 5634 denarë (9.0%) u ndanë për veshmbathje dhe këpucë, ndërsa 6096 denarë (9.7%) u ndanë për qira, ujë, energji elektrike dhe ngrohje. Njëherësh 2455 denarë (3.9%) shpenzohen për higjienë personale dhe higjienë në shtëpi. Shporta minimale sindikale e prillit përfshin 1136 denarë (1.8%) për shëndetësi, 4615 denarë (7.4%) për transport, 3417 denarë (5.5%) për komunikim, 5592 denarë (8.9%) për rekreacion dhe kulturë, 7036 denarë (11.2%) për arsim, 4.131 denarë (6.6%) për restorante dhe hotele dhe 1.100 denarë (1.8%) për mallra dhe shërbime të tjera. (koha.mk)
