Puna e projektit të AI-së pasqyron qasjen më të gjerë të sistemit të burgjeve nordike bazuar në “parimin e normalitetit”. Kjo qasje synon të mbajë kushtet në burg sa më të ngjashme me jetën në liri, gjë që nuk i heq të burgosurve ndjenjën e tyre të autonomisë
Shërbimi Finlandez i Burgjeve ka prezantuar një program inovativ të quajtur “Burgu i zgjuar”, i cili u ofron të burgosurve mundësinë për të marrë pjesë në projekte dixhitale që lidhen me inteligjencën artificiale (AI). Programi ka materiale trajnimi që përfshijnë kurse bazë në histori dhe terminologji, si dhe punë në sistemet e inteligjencës artificiale. Pjesëmarrësve u jepen laptopë të veçantë dhe u përgjigjen pyetjeve të thjeshta si: “A flet ky tekst për dhënien e një leje ndërtimi, një nga të burgosurit e përfshirë në punën për etiketat e inteligjencës artificiale, i njohur me pseudonimin Robin, tha se ai zgjodhi këtë punë?” të angazhohen në aktivitete domethënëse. “Inteligjenca artificiale ishte një temë e re për mua dhe më zgjoi interesin. Doja të fitoja edhe para”, ka shkruar Robin.
QASJA NORDIKE NDAJ SISTEMIT TË BURGJEVE
Puna e projektit të AI-së pasqyron qasjen më të gjerë të sistemit të burgjeve nordike bazuar në “parimin e normalitetit”. Kjo qasje synon të mbajë kushtet në burg sa më të ngjashme me jetën në liri, gjë që nuk i heq të burgosurve ndjenjën e tyre të autonomisë.
“Është e rëndësishme që kushtet në burgje të jenë sa më normale në krahasim me ato të shoqërisë jashtë burgjeve. Të burgosurit, edhe pse në një formë të kufizuar, mund të përdorin shërbime dixhitale gjatë vuajtjes së dënimit, me politika të rrepta sigurie dhe mbrojtjeje të të dhënave”, theksoi Pia Puolaka, Menaxhere e Projektit të “Smart Prison” në Shërbimin Finlandez të Burgjeve dhe Provës. Legjislacioni finlandez i lejon të burgosurit të përdorin video thirrje dhe e-mail gjatë kohës që janë në burg, duke i lejuar ata të mbajnë kontakte me familjet e tyre.
KAPËRCIMI I NDARJES DIXHITALE
Projekti Smart Prison, i nisur në vitin 2018, synon t’i pajisë të burgosurit me aftësi dixhitale, duke reduktuar ndarjen dixhitale me të cilën përballen shumë njerëz pas lirimit. Në tre burgje finlandeze, ata marrin një pajisje personale komunikimi dhe një softuer special i lejon ata të menaxhojnë në mënyrë dixhitale oraret e tyre dhe të kontaktojnë stafin e burgut. Edhe pse disa burgje ofrojnë stacione pune të përbashkëta, ky projekt mundëson detyra të menaxhuara në mënyrë dixhitale, të cilat studiuesi Tuki Lehtiniemi nga Universiteti i Helsinkit thotë se kanë një të ardhme. Në botën e jashtme ka shumë kompjuterë dhe pajisje dixhitale dhe kjo tendencë duhet të jetë e pranishme edhe në burgje. Puna me të dhëna i prezanton të burgosurit me mjedisin dixhital.
ÇËSHTJET ETIKE DHE KOMPENSIMI I DREJTË
Pjesëmarrja e të burgosurve në punën e AI ngre gjithashtu disa pyetje etike. Puna e shënimit të të dhënave është thelbësore për zhvillimin e sistemeve të inteligjencës artificiale, por shpesh është monotone dhe e paguar dobët. Robin deklaroi se puna e tij ishte “e mërzitshme”, por e lejoi atë të kuptonte inteligjencën artificiale dhe të fuste ritmin në jetën e tij të përditshme. Për këtë punë paguhen të burgosurit. Shpërblimi fillestar ishte 3 euro në ditë, ndërsa më vonë u rrit në 4.62 euro, që është në përputhje me shpërblimin për punët e tjera në burg.
PËRQENDRIMI NË REHABILITIM, JO PRODHIM MASIV
Edhe pse programi fokusohet në zhvillimin e aftësive të reja, zyrtarët finlandezë theksojnë se qëllimi i tij nuk është të krijojë një fuqi punëtore masive për nevojat e industrisë së inteligjencës artificiale, por të rehabilitojë të burgosurit. Lehtiniemi theksoi se Finlanda, me shkallë të ulët të burgjeve në krahasim me mesataren evropiane, nuk mund ta zgjerojë ndjeshëm këtë program. Për ata të burgosur që janë të hapur ndaj mundësive të reja, puna me inteligjencën artificiale përfaqëson një mundësi unike për të mësuar dhe për t’u angazhuar me teknologjitë moderne.
Sattu Rakila, një specialist i lartë në Shërbimin Finlandez të Burgjeve dhe Provës, thekson se shumica e atyre që e kanë provuar këtë punë duan të vazhdojnë me të. “Ne duam t’i motivojmë të burgosurit të provojnë sepse shumë prej tyre kanë pasur eksperienca negative me punën ose shkollën dhe mund të kenë frikë të caktuar, por sapo fillojnë, kuptojnë se nuk është e komplikuar”.