Rritja e fitimit të sistemit bankar ishte më së shumti e ndikuar nga të ardhurat e tjera të rregullta, kryesisht për rritjen e fitimeve kapitale nga shitja e aktiviteteve dhe mbledhjes së kërkesave të shlyera më parë dhe vitin e kaluar, përveç atyre, dhe ulja e kostos së zhvlerësimit dha kontributin më të lartë në rritjen e fitimeve
Qefsere ABDYLI
Shkup, 20 prill – Fitimet e bankave në Maqedoni po rriten nga viti në vit. Gjatë tetë viteve të fundit, ajo është rritur shtatë herë, megjithatë kjo nuk i pengon bankat të rrisin vazhdimisht normat e interesit për huat dhe provizionet. Në vitin 2011, bankat realizuan një fitim prej 19.2 milion euro pas tatimit, sipas të dhënave të Bankës Popullore, fitimet në vitin 2015 u rritën në 75.4 milion euro, dhe vitin 2018 arritën në 135.8 milion euro. Gjithashtu së bashku me fitimet e bankave, po rriten edhe tarifat e qytetarëve. Pjesa më e madhe e të ardhurave u realizuan nëpërmjet interesave për huat dhe provizionet, të cilat janë dy artikuj më të mëdhenj të parasë nga qytetarët dhe sektori i korporatave të cilat kanë pjesën më të madhe në rritjen e fitimit.
“Rritja e lartë e fitimit të bankave është për shkak të kujdesit të lartë të huadhënies për klientët e klasit të parë që mundë të kthejnë bazën dhe normat e interesit. Duke kredituar familjet, bëhet një shpërndarje e rrezikut të lartë. Një politikë e tillë konservatore jep rezultate mbi rentabilitet, jo vetëm midis bankave të mëdha, por edhe në ato të mesme”, tha Lube Tërpevski, ish guvernatori i Bankës Popullore. Sipas Bankës Popullore të Maqedonisë, në vitin 2011 sistemi bankar realizoi shumën më të ulët të fitimit në pesëmbëdhjetë vitet e fundit, në kushtet e krizës ekonomike globale dhe efekteve të transmetimit në ekonominë tonë. Ata thonë se duke filluar nga viti 2012, fitimet e sistemit bankar kanë qenë vazhdimisht në rritje. Në periudhën nga viti 2012 deri në vitin 2016, të ardhurat neto nga interesi dhanë kontributin më të madh në rritjen e fitimit të sistemit bankar.
“Në vitin 2017, rritja e fitimit të sistemit bankar ishte më së shumti e ndikuar nga të ardhurat e tjera të rregullta, kryesisht për rritjen e fitimeve kapitale nga shitja e aktiviteteve dhe mbledhjes së kërkesave të shlyera më parë dhe vitin e kaluar, përveç atyre, dhe ulja e kostos së zhvlerësimit dha kontributin më të lartë në rritjen e fitimeve. Përveç kësaj, në periudhën e analizuar, ekziston një përmirësim i dukshëm në efikasitetin operativ të bankave, nëpërmjet kontrollit të rritjes së kostove operative, që është gjithashtu një faktorë në mbajtjen e një profitabiliteti të qëndrueshëm. Kështu, treguesi i raportit midis kostove operative dhe të ardhurave totale nga operacionet e rregullta u ul nga 67.8% në 46.2% në vitin 2018”, thonë nga Banka Popullore.
Nga Banka Popullore theksojnë se sondazhet e vëzhgimeve që ndjekin tregojnë se bankat kanë lehtësuar kushtet e kreditimit për sektorin e korporatave që nga viti 2014, në kushtet e volumit të mjaftueshëm të likuiditetit dhe pozitës adekuate të tretësit, mjedisit ekonomik më të favorshëm dhe uljes së perceptimit të rrezikut. “Megjithatë, duhet të kihet parasysh se kreditimi është një proces i dyfishtë dhe varet jo vetëm nga furnizimi, por edhe nga kërkesa për kredi. Për huadhënien më të madhe ndaj ndërmarrjeve vendase, bankat nuk kanë mjaftueshëm likuiditet dhe kapitalizëm adekuat dhe produkte të përshtatshme të kreditit që plotësojnë nevojat e ndërmarrjeve, por është po aq e rëndësishme që vlerësimet e cilësisë së kredisë të jenë të kënaqshme për bankat”, shtojnë nga Banka Popullore.
Veçanërisht kur bëhet fjalë për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme si dhe bizneset që janë në fazat e hershme të zhvillimi të tyre, Banka Popullore thotë se pengesa kryesore e huadhënies është më shpesh lidhet me kërkesa për kolateral. “Ndër të tjera, është e nevojshme konsolidimi më i madh i sistemit bankar vendas. Ne vlerësojmë se konsolidimi i sistemit bankar do të nënkuptonte një rritje efektive të mëtejshme të konkurrencës, e cila duhet të rezultojë në efekte pozitive në gamën e produkteve të ofruara nga bankat dhe disponueshmërinë e tyre si për sektorin e korporatave dhe për popullsinë, ashtu edhe nën kushtet konkurruese”, përfundojnë nga Banka Popullore. (koha.mk)