Prigozhin ushqeu reputacionin e Wagnerit për pamëshirshmëri dhe mercenarët janë akuzuar nga vendet perëndimore dhe ekspertët e OKB-së për abuzime të të drejtave të njeriut në të gjithë Afrikën, duke përfshirë Republikën e Afrikës Qendrore, Libinë dhe Malin
Fati i Yevgeny Prigozhinit ka qenë i ndërlidhur me Kremlinin për dekada – si kontraktues i besuar i qeverisë dhe kreu i ushtrisë mercenare të “Wagnerit” që luftoi në Ukrainë dhe është fajësuar për kryerjen e punës së pistë të Rusisë në Siri dhe Afrikë. Por kur ai i ktheu njerëzit e tij drejt Moskës dy muaj më parë, shumë njerëz brenda Rusisë dhe më gjerë filluan të pyesin veten se sa mund të zgjasë ai pasi nxiti zemërimin e presidentit rus, Vladimir Putin. Prigozhin bëri marrëveshje me Putinin dhe liderin e Bjellorusisë për t’u strehuar së bashku me mercenarët e tjerë që morën pjesë në kryengritjen kundër udhëheqjes së ushtrisë. Ai u raportua se shfaqej kohë pas kohe në Rusi dhe u shfaq në një video rekrutimi në fillim të kësaj jave. Por më pas të mërkurën agjencia e aviacionit civil të Rusisë ka njoftuar se ishte në aeroplanin që u rrëzua në veri të Moskës, duke lënë të vdekur të 10 personat në bord.
E KALUARA E PRIGOZHINIT
Prigozhin u dënua për grabitje dhe sulm në vitin 1981 dhe u dënua me 12 vjet burgim. Kur doli, hapi një biznes restoranti në Shën Petersburg në vitet 1990. Putini ishte nënkryetar i bashkisë së qytetit në atë kohë. Prigozhin e përdori atë lidhje për të zhvilluar një biznes hotelerie dhe fitoi kontrata fitimprurëse të Qeverisë ruse që i dhanë pseudonimin “kuzhinieri i Putinit”. Më vonë ai u zgjerua në fusha të tjera, duke përfshirë median dhe “fabrikën famëkeqe të trolëve” në internet që çoi në padinë e tij në SHBA për ndërhyrje në zgjedhjet presidenciale të 2016-s. “Wagneri” u pa për herë të parë në aksion në Ukrainën lindore menjëherë pas shpërthimit të konfliktit separatist në prill 2014, në javët pas aneksimit nga Rusia të Gadishullit të Krimesë së Ukrainës. Në atë kohë, Rusia mohoi dërgimin e armëve dhe trupave të veta, pavarësisht provave të shumta për të kundërtën. Ushtria private “Wagner” i dha Moskës shkallë mohimi.
Personeli i “Wagnerit” u dislokua gjithashtu në Siri, ku Rusia mbështeti Qeverinë e presidentit Bashar Assad në një luftë civile. Në Libi, ata luftuan përkrah forcave të komandantit Khalifa Hifter. Grupi ka vepruar, gjithashtu, në Republikën e Afrikës Qendrore dhe në Mali. Por deri në shtator 2022 Prigozhin pranoi themelimin, udhëheqjen dhe financimin e “Wagnerit”. Deri atëherë, mercenarët e tij – duke përfshirë burra që i kishte rekrutuar në burgjet ruse – po luftonin dhe vdisnin me të madhe në Ukrainë, veçanërisht në qytetin e shkatërruar të Bakhmutit.
NJERI I PAMËSHIRSHËM
Prigozhin ushqeu reputacionin e “Wagnerit” për pamëshirshmëri dhe mercenarët janë akuzuar nga vendet perëndimore dhe ekspertët e OKB-së për abuzime të të drejtave të njeriut në të gjithë Afrikën, duke përfshirë Republikën e Afrikës Qendrore, Libi dhe Mali. Një video në internet e vitit 2017 tregoi një grup njerëzish të armatosur, siç thuhet kontraktorë të Wagnerit, duke torturuar një sirian dhe duke e rrahur për vdekje përpara se ta masakronin dhe digjnin trupin e tij. Në vitin 2022, një video tjetër tregoi një ish-kontraktor të Wagnerit të rrahur për vdekje pasi dyshohej se iku në anën ukrainase dhe u riatdhesua. Pavarësisht zemërimit publik dhe kërkesave për hetime, Kremlini vazhdimisht mbylli njërin sy.
ROLI I “WAGNERIT” NË UKRAINË
“Wagner” mori një rol gjithnjë e më të dukshëm në luftën e Ukrainës pasi trupat e rregullta ruse pësuan dëmtime të rënda dhe humbën territorin në pengesa poshtëruese. Prigozhin vizitoi burgjet ruse për të rekrutuar luftëtarë, duke premtuar falje nëse i mbijetonin një turneu gjysmë-vjeçar në detyrën e vijës së parë me “Wagnerin”. Në intervistën në maj, ai pretendoi se kishte rekrutuar 50 mijë të dënuar, me rreth 35 mijë burra në vijën e frontit gjatë gjithë kohës. Ai ka thënë gjithashtu se kishte humbur më shumë se 20 mijë burra – gjysma e tyre të dënuar – në betejën për Bakhmut. Shtetet e Bashkuara kanë vlerësuar se “Wagner” kishte rreth 50 mijë anëtarë në personel që luftonin në Ukrainë, duke përfshirë 10 mijë kontraktues dhe 40 mijë të dënuar.
NDËRSYERJA E ARIUT
Prigozhin pretendoi meritën e plotë në janar për pushtimin e qytetit të minierave të kripës në rajonin Donetsk në Ukrainë, dhe akuzoi Ministrinë Ruse të Mbrojtjes se po përpiqej të vidhte lavdinë e “Wagnerit”. Ai vazhdimisht u ankua se ushtria ruse nuk arriti të furnizonte “Wagnerin” me municion të mjaftueshëm për të pushtuar Bakhmutin dhe kërcënoi se do të tërhiqte mercenarët e tij. Pas pushtimit të Soldearit, Prigozhini ngriti gjithnjë e më shumë profilin e tij publik, për muaj të tërë duke u mburrur pothuajse çdo ditë për fitoret e supozuara të “Wagnerit”, duke u tallur me armiqtë e tij dhe duke u ankuar me fjalë fyese për krerët ushtarak. Më 23 qershor, ai bëri thirrje për kryengritje të armatosur kundër ministrit të mbrojtjes dhe u nis nga Ukraina në drejtim të Moskës me mercenarët e tij. Forcat e tij morën kontrollin e selisë ushtarake në Rostov-on-Don, qytet në Rusinë jugore pranë kufirit me Ukrainën, dhe vazhduan “marshimin e drejtësisë” deri sa ndaluan vetëm 200 kilometra nga kryeqyteti rus.
Putini e quajti Prigozhinin tradhtar kur shpërtheu revolta. Por çështja penale kundër shefit mercenar me akuzën e rebelimit u pushua më vonë. Në mënyrë të pazakontë, Kremlini ka njoftuar se Putin pati takim tre-orësh me komandantët e Prigozhinit dhe grupit “Wagner” disa ditë pas rebelimit. Një numër mercenarësh të “Wagnerit” u nisën për në Bjellorusi, por fati i Prigozhinit dhe i forcës së tij mbeti i paqartë. Presidenti i SHBA-së, Joe Biden, kohët e fundit sugjeroi se Prigozhini ishte njeri i shënjestruar. “Po të isha në vend të tij, do të kisha kujdes se çfarë haja. Do ta kisha vëmendjen në menynë time”, ka thënë Bideni muajin e kaluar. Por njeriu që bëri pasurinë e tij të parë si furnizues ushqimi, ishte i patrembur në paraqitjen e tij të fundit të hënën, duke u thënë se rekrutëve të mundshëm të “Wagnerit” organizata e tij “po e bënte Rusinë edhe më të madhe në të gjitha kontinentet”.
(Marrë nga koha.net)